Faks – usługa tak szeroko dziś stosowana, bez której nie może obejść się żadna szanująca się firma, jest usługą zaprojektowaną dla telefonii analogowej. Przeniesienie usług telekomunikacyjnych na warstwę IP wymagało zastosowania szeregu rozwiązań i protokołów, które pozwalały by odzwierdiedlić funkcjonalność analogowej sieci telekomunikacyjnej.
Przesyłanie dokumentów w sieci analogowej realizowane jest za pomocą sieci telekomunikacyjnej przy użyciu zestawu protokołów określanych jako G3 (V.17, V.29, V.27, T.4, T.30). Istotą działania faksu było przesłanie obrazu przeniesionego do postaci bitowej i kompresowanego (T.4 – kodowanie Huffmana) poprzez transmisję cyfrową (V.17, V.27) w kanale analogwym. Pasmo telefoniczne o szerokości 4 kHz pozwalało na przesył transmisji w standardzie V.34 z prędkością maksymalnie 33600 bps.
Jak z siecią VoIP radzi sobie fax?
Nie ma tutaj jednoznacznej odpowiedzi. Podstawowym sposobem działania faksu w sieci IP jest po prostu przesył modulacji (np V.17) w paśmie akustycznym. Warunkiem poprawnego przesyłu są dwa główne czynniki:
1. Kodek
Aby faks mógł być poprawnie przesłany, koniecznym jest zastosowanie szerokopasmowego kodeka jak G.711a, G.711u. Kodeki o niskim paśmie transmisyjnym wykorzystują metody stratnej kompresji akustyki, przez co sygnał analogowy jest znieksztacany w zakresie modulowanych częstotliwości.
2. Parametry pracy sieci
Duże wartości opóźnień, lub wysoka wartość jittera będzie źle wpływać na skuteczność przesyłu faksów z uwagi na dużą czułość na synchronizację maszyn faksowych.
W odpowiednio zaprojektowanej sieci IP dla transmisji VoIP, przesył faksów nie powinien stanowić problemu. Klasyczną maszynę faksową możemy podpiąć do dowolnego terminala VoIP, obsługującego kodeki PCMA lub PCMU. W takim przypadku sieć IP staje się „przeźroczysta” dla transmisji faksowej a protokół T.30 zapewnia wystarczające mechanizmy synchronizacji i korekcji danych.
Pewną alternatywą dla protokołu T.30, jest opracowany na potrzeby sieci VoIP protokół T.38 opisujący mechanizmy kontroli transmisji faksów w za pomocą protokołu sygnalizacyjnego SIP. Aby wykorzystać jego możliwości, należy dysponować terminalami zapewniającymi poprawną obsługę tego protokołu. Jeśli dwie maszyny faksowe pracują w obrębie jednej domeny SIP, terminale negocjują pomiędzy sobą odpowiedni sposób transmisji aktywując T.38 za pomocą komunikatów SDP.
Jakie zalety ma T.38?
Transmisja faksowa w standardzie T.30 traktowana jest jak zwykłe połączenie głosowe, którego wierne odtworzenie nie jest priorytetem w sieci telefonii cyfrowej. Przesył ramek odbywa się za pomocą protokołu RTP/UDP, który nie gwarantuje stuprocentowej skuteczności przesyłu danych. Utrata kilku ramek z przenoszoną akustyką nie odbija się znacząco na jakości rozmowy. Inaczej jednak sytuacja wygląda w przypadku przesyłu sygnału cyfrowego modulowanego w paśmie akustycznym. Protokół T.30 oraz mechanizmy korekcji błędów (np ECM) nie były opracowane do tego typu wyzwań. T.38 wprowadza nowe mechanizmy, uświadamiające terminale o konieczności zastosowania większych wymagań co do przesyłu danych (np. przesyłanie nadmiarowych danych w celu korekcji błędów, korekcja opóźnień). Zamiast klasycznego protokołu RTP wykorzystywanego do przesyłu danych, strumień danych faksowych przesyłany jest poprzez lepiej przygotowany do tego celu UDPTL
Wszystkie cechy T.38 mają jednak zastosowanie w przypadku słabej jakości sieci, oraz przy połączeniach bezpośrednich za pomocą protokołu SIP. Należy pamiętać, że zwykle punkty styku pomiędzy operatorami nie obsługują funkcjonalności gatewaya T.38, która jest niezbędna, aby zestawić połaczenie w tym standardzie poprzez sieć PSTN. Należy również zwrócić uwagę, że poprawna realizacja połączenia T.38 w dużej mierze zależna jest od modelu i marki terminala. Część terminali nie współpracuje z T.38 działając w sieciach prywatnych (NAT) z uwagi na wykorzystanie protokołu UDPTL. Wykorzystanie T.38 powinno więc zostać poprzedzone analizą sieci, jej struktury oraz stosowanych urządzeń VoIP.
System OpenCom oparty jest na jądrze Asteriska w wersji 1.6, który posiada wsparcie protokołu T.38 w zakresie komutacji oraz terminacji połączeń. Zarówno połączena zestawiane pomiędzy abonentami, jak i wbudowana maszyna faksowa realizująca usłgi FAX, FAX Forwadr posiada pełną obsługę protokołu T.38